Masal Nedir, Masal Türleri ve Özellikleri

Masal Nedir, Masal Türleri ve Özellikleri

Masallar, kuşaktan kuşağa aktarılan ve gerçek dışı olayları, genellikle olağanüstü karakterlerle anlatan bir sözlü edebiyat ürünüdür. Masal türünün özellikleri, Türk edebiyatının en özel türlerinden biri olan masalların çok daha iyi anlaşılmasını sağlar. Hayal gücünün ürünleri olan masallarda genellikle dinleyiciye bir öğüt verilir. Yer ve zaman ögesi belirsizdir, olayların nerede ve ne zaman geçtiği tam olarak bilinemez. Dünya edebiyatında masal türündeki ilk örnek, Beydeba tarafından yazılan “Kelile ve Dimne”dir.

Masal Nedir, Özellikleri Nelerdir?

Masal nedir sorusu için çok kısa bir tanımlama yapılabilir. Masal, sözlü edebiyatın bir ürünüdür. Çoğunlukla olağanüstü karakterlerin yer aldığı masallarda gerçek dışı olaylar anlatılır. Masal türünün özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Hayal gücünün bir ürünüdür.
• Nazım-nesir karışık masallar bulunsa da çoğunlukla nesir formuyla sunulur.
• Sözlü Türk edebiyatının ürünleri arasında yer alır. Kulaktan kulağa aktarılarak gelecek nesillere aktarılır.
• Genellikle doğruluk-haksızlık, iyilik-kötülük gibi zıt kavramlar işlenir.
• Masallarda iyiler her daim iyi, kötülerse her daim kötüdür.
• Yer ve zaman çoğunlukla belirsizdir. Genellikle zaman kavramını belirtmek amacıyla “Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde” şeklinde bir tekerleme kullanılır. Bunun yanı sıra farklı tekerlemelerin de yoğun bir şekilde kullanıldığı görülmektedir.
• Anlatımda geniş zaman (-er, -ar) ya da öğrenilen geçmiş zaman (-mış, -miş) kullanılır.
• Masallarda çoğunlukla ders verme gibi bir amaç bulunur.

Masal türünün özellikleri, masal türünün çerçevesini belirlemektedir. Her ne kadar masallar anonim bir tür olsa da günümüzde belirli bir kişi tarafından masal yazıldığı da görülmektedir. Bu tür masallara “yapma masal” adı verilir. Yoğun bir anlatıma sahip olan masallarda olağanüstülüklerin ön planda yer aldığını ve genellikle bu mantığa uygun karakterlerin kullanıldığını ifade edebiliriz.

Masal Hangi Bölümlerden Oluşur?

Masallarda belli başlı bölümler yer alır. Masal bölümleri genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:

Döşeme;

Dinleyicilerin masal dinlemeye çağrıldığı ve genellikle içerisinde tekerleme yer alan bölüm “döşeme” olarak adlandırılır.

Serim;

Masal kahramanlarının tanıtıldığı, olaylara giriş yapılan bölüm “serim”dir.

Düğüm;

Asıl olaylar “düğüm” olarak adlandırılan bölümde meydana gelir. Masal kahramanının başından geçen ve dinleyicilerin ilgisini çeken olaylar, kahramanın diğer karakterlerle ilişkisi olmak üzere birçok öge bu kısımda yer alır.

Çözüm;
Olaylar çözümlenir, bir sonuca bağlanır. İyiler ödüllendirilirken kötüler cezalandırılır.

Dilek

Masal anlatıcısı dinleyenler için dilekte bulunur. Bu kısımda çeşitli tekerlemeler kullanılır.